Çene kaslarına ve çene eklemine ilişkin hastalıklar ve tedavisi, diş hekimliğinin dallarından bir tanesidir. Tıbbi adı temporomandibuler eklem olan alt çene eklemi, alt çeneyi kafa tası ile birbirine bağlayan canlı bir dokudur. Çene eklem bozuklukları; çiğneme kaslarında oluşan ağrı ve fonksiyon bozukluğu durumudur. Çene kaslarının kasılıp gevşemesiyle, çene eklemlerinin hareketi sağlanır ve bu sayede ağız açılıp kapanır, konuşur, esneyebilir ve çiğneyebilir. Çene kasları ve eklemler birlikte çalıştıkları için birbirlerini etkilerler. Çene eklemi rahatsızlıkları boyun ve baş kaslarının bir kısmı, kemikleri bir arada tutan sert bağ dokusu olan ligamentler, dişler, dudak, yanak ve tükürük bezlerinden oluşan sistemi etkilemektedir. Çene eklemiyle ilgili şikayetler sadece eklem bölgesinde değil, göz, kulak, burun ve boğaz bölgelerinde de olabilir. Dişlerdeki kapanış bozukluklarının en önemli faktörlerinden biri; 20 yaş dişlerinin normalden daha geriden çıkmasıdır. Bu da çeke eklem bozukluğuna neden olmaktadır.
Normal bir birey çene eklemini; yutma, konuşma, çiğneme gibi etkenlerle, günde yaklaşık olarak 2 bin defa kullanır. Alt çene hareketi; çene ve boyun kaslarının ortak hareketiyle oluşmaktadır. Alt çene kemiği; öne, yana, aşağı ve yukarı doğru hareket edebilir. Kimi zaman bu düzenin bozulması, çene ekleminde oluşan ya da oluşabilecek bir bozukluğun habercisi olmaktadır.
Çene eklem bozukluklarının teşhisi için dişlerin açılış sisteminin, çene eklemlerinin ve çiğneme kaslarının muayenesinin yapılmasının yanında, bazı testlerde kullanılabilir. Manyetik rezonans görüntüleme, bilgisayarlı tomografi sıklıkla kullanılan görüntüleme yöntemlerindendir.
Çene eklemiyle ilgili klinik tedavi 35 dakika sürmektedir. Hekim, kişinin tıbbi hikayesini genel anlamda sağlığı hakkında bilgi sağlar. Belirtilerin şiddeti ve türü, hekime ipuçları vermektedir. Hekim dokunma tekniği ile çene ve kas eklemlerindeki ağrıyı ve duyarlılığı kontrol eder. Bunun yanı sıra küçük parmağını hastanın kulağına sokarak, çene ekleminin çalışmasının nasıl olduğunu hisseder. Ağzın ne kadar açıldığını cetvel ile ölçtükten sonra, bir takım tanı testleri istemektedir. Tomografik veya direkt film ile eklemde oluşan tümör, hasar, kırık olup olmadığı anlaşılır. Manyetik rezonans ise yumuşak doku hakkında bilgi verir, lif hasarlarını gösterir.
Hastalığa neden olan sebeplerin tedavisi, semptomatik tedavi, patolojik etkenlerin tedavisi ve hazırlayıcı faktörlerin ortadan kaldırılması, çene eklem hastalıklarının uygulandığı tedavi yöntemlerindendir. Çene eklemi uzmanının uygulayacağı tedaviyle birlikte, psikiyatrist, ortodonti uzmanı, nörolog ve fizik tedavi uzmanı konsültasyonunu da gerektirebilmektedir.
Doktorunuz, bu tedavinin yanı sıra; evde yapacağız egzersizleri, günlük hayatınızda dikkat etmeniz gereken durumların eğitimini içeren tedavi uygulayabilir, çeşitli ilaç gruplarından ağrı kesici ve kas gevşeticiler önerebilir.
ÇENE EKLEM AĞRILARININ NEDENLERİ
Çene eklemi hastalıklarında, hastaların en çok karşılaştığı şikayetler şu şekildedir. Bu şikayetlerden bir tanesine maruz kaldıysanız, mutlaka hekiminize başvurmalısınız;
Hasta tedavi sırasında, hasta; çene pozisyonuna dikkat etmeli, dişlerini iyi korumalı ve diş sağlığına özen göstermeli, yumuşak yiyecekler tercih etmeli, hakimin önerdiği egzersizleri yapmalı ve önerdiği ağrı tedavisine uymak amacıyla, ilaçlarını düzenli bir şekilde almalı.