Hareketli protez çeşitleri nelerdir?

Klasik anlamda halk arasında damak diye tabir edilir. Kısmi bölgelerde diş varsa parsiyel protez kullanılır hastanın hiç dişi yoksa total protez yapılmaktadır. Günümüzde ise hareketli implantlar kullanılmaktadır. Total protez, parsiyel protez, immediat protez ve diş üstü protezler olmak üzere çeşitli tipleri mevcuttur. Bunlar aslında tam hareketli olmuyor, hasta istediği zaman çıtçıt sistemiyle çıkarıp geri takabiliyor.

  • Total Protezler: Ağzınızda hiç doğal diş kalmadığı durumlarda, alt ve üst çenede kalan kemik dokusu üzerinden destek alan, akrilikten üretilen, halk arasında ‘takma diş’ olarak da adlandırılan protezlerdir. İmplant yapılamadığı özel durumlarda uygulama alanı bulmaktadır. Total protezlerde porselen diş kullanmak genellikle sağlıklı bir yaklaşım değildir. Bu sebeple bu protezlerde plastik diş kullanılır; ancak bu dişlerde zamanla renkleşmeler görülebilir.
  • Parsiyel Protezler: Doğal dişlerin bir kısmının var; bir kısmının ise çekilmiş olduğu durumlarda yapılan takılıp çıkarılabilir protezlere ‘parsiyel protez’ denir. Parsiyel protezler ya akrilikten ya da tek parça dökümden yapılır. Bu tip protezler, ana dişlere bağlanan kroşe tellerle tutuculuk sağlarlar. Bu tel görünümünün estetik olmadığını düşünen hastalara hassas bağlantılı estetik protezler de yapılabilir.
  • İmmediat Protezler: Tüm ana dişlerin çekilmesi gereken durumlarda, hasta dişsiz kalmak istemezse ‘immediat protez’ adı verilen doğal dişler çekilir çekilmez hemen takılan protezler yapılabilir. İyileşme tamamlanıp dokular bu protezlerle uyumsuz hale geldiğinde ise hastanın daimi protezleri yapılmaya başlanır.
  • Diş Üstü Protezler: Ağızda var olan birkaç doğal diş veya kök üzerine, diş hekiminin bazı özel hazırlıkları takiben yapacağı protezlere ‘diş üstü protezler’ denir. Protezin oturduğu doğal diş veya kökler, proteze tutuculuk ve stabilite sağlamaktadır.

Protez kullanımında ilk zamanlarda konuşma zorlukları görülebilmektedir. Bu zorluklar zamanla ortadan kalkacaktır. Protezler ağıza uygulandıktan sonra 24 saat kullanım, alışma sürecini hızlandıracak ve yabancılama hissini azaltmaya yardımcı olacaktır. Protez ağıza takıldığında yumuşak dokularda protez vuruğu oluşabilir, hekim kontrolleri ile bu durum giderilecektir.Yeni protezlerin kullanılmasını takiben ilk zamanlarda çiğneme problemleri görülebilmektedir. Zaman içerisinde kas ve yumuşak doku uyumu ile etkin çiğneme rahatlıkla sağlanabilmektedir. Sert gıdalardan kaçınılmalı ve yapışkan gıda artıkları etkin bir temizlikle uzaklaştırılmalıdır

Protezlerin hayat boyu kullanımı söz konusu değildir, bunun sebebi de protezin destek aldığı canlı dokulardaki değişikliklerdir. Dokularda gerçekleşen bu değişiklikler sonucu protez bollaşır, düşmeye başlar, konuşmak ve yemek yemek zorlaşır. Belirli aralıklarla diş hekimine gidilmesi ve ortalama 6 ayda bir kontrol esastır. Böylece ortalama 5 yıl kullanım süresi olan protezleri iyi bakım ve kontroller ile daha uzun süreler kullanmak mümkün olacaktır.